Don’t Fight in the Plain Area

Buddhi Narayan Shrestha

Advertisements

Both Bribe Taker and Giver are Guilty

 

Buddhi Narayan Shrestha

 

Prithvinarayan’s Perpetual Notion

Buddhi Narayan Shrestha

पृथ्वीनारायणको कालजयी उक्ति

             बुद्धिनारायण श्रेष्ठ

 

नेपालको भौगोलिक सीमा एकीकरण अभियन्ता पृथ्वीनारायण शाहको २ सय ४४ वर्षअघिको विचार र उनको उद्गार आजका समयमा पनि सान्दर्भिक पाइन्छ। मर्नुभन्दा पहिले उनले नेपालको आन्तरिक सुरक्षा, कूटनीति, परराष्ट्र नीति, आर्थिक, सामाजिक तथा सीमासम्बन्धी राजनीतिका विषयमा उद्गार व्यक्त गरेका थिए। उनको यस्तो उद्गार केही मात्रामा अवलम्बन गरिएको पाइन्छ भने अन्य कतिपय बुँदा नेपालको वर्तमान राजनीतिक परिस्थितिमा पनि उपयोगी देखिन्छ।

कूटनीति
नेपालको कूटनीतिको परिप्रेक्ष्यमा पृथ्वीनारायणले भनेका थिए– ‘यो मेरो साना दुःखले आर्जेको मुलुक होइन। यस मुलुकको आर्जनमा देशका विभिन्न जात तथा जातिका धेरै नागरिकको परिश्रम परिरहेको छ। यसैले यो मुलुक सबै जात तथा जातिको साझा फूलबारी हो। यस फूलबारीलाई साना–ठूला चार वर्ण छत्तीसै जातका जनताले समानरूपले सम्भार गर्नुपर्छ।’ यस विचारले देश मेरो पार्टीको हितका लागिमात्र होइन अन्य दलको पनि हो, देश सबैको साझा भएको हुनाले राष्ट्रबाट पाइने फाइदा समानुपातिकतवरले हिमाल, पहाड र तराई (मधेस) सबै क्षेत्रमा पुर्‍याउनुपर्छ। अनिमात्रै नेपाल र नेपालीको हित हुन्छ भन्ने कुरो अधिकारवाला नेताले मनन गर्नुपर्छ भन्ने सन्देश दिएको छ।

छिमेक सम्बन्ध
छिमेकीस‘गको सम्बन्धबारे पृथ्वी विचार मननीय पाइन्छ। उनले राज्य सञ्चालनको अनुभवका आधारमा उद्गार पोखेका थिए– ‘नेपाल राज्य भनेको दुई ढुंगाबीचको तरुलजस्तो रहेछ। उत्तरतर्पmको चीनको वादशाहसित सधैँ मित्रता राख्नु। दक्षिणतर्फका समुद्रका वादशाहसित मित्रता त राख्नु तर त्यो अत्यन्त चतुरो छ। त्यसले हिन्दुस्तानलाई बलपूर्वक कजाइराखेको छ। एक न एक दिन त्यो बल यहाँसम्म आउने कोसिस गर्नेछ।’ नभन्दै अंग्रेजको विरासत बोकेको वर्तमान स्वतन्त्र भारतले पनि यस्तै गर्दै आएको भेटिन्छ।

पृथ्वी विचारअनुसार भारत एक न एक दिन नेपाल आउने चेष्टा गर्नेछ भन्ने उनको शंका सम्बन्धमा भारतका प्रधानमन्त्री जवाहरलाल नेहरुले २७ नोभेम्बर १९५९ मा भारतीय संसद्मा भनेका थिए– ‘परापूर्वकालदेखि हिमालयले हामीलाई मजबूत सिमाना प्रदान गरेको छ। हामी त्यस्ता छेकबार नाघेर आउन कसैलाई दिदैनौँ।’ यस भनाइबारे नेपालमा धेरै हल्लाखल्ला भए। भारत विरोधी सभा जुलुस भए। यस प्रसंगमा तत्कालीन प्रधानमन्त्री विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाले प्रतिवाद गर्दै भनेका थिए– ‘नेपाल एउटा सार्वभौमसत्ता सम्पन्न राष्ट्र हो। यो आफ्नो घरेलु तथा वैदेशिक नीति समन्वय गरी बाहिरी कुनै शक्तिसँगको सल्लाहबिना अघि बढ्नेछ।’ कोइरालाको प्रतिवादपछि नेहरुले भारतीय राज्यसभामा ८ डिसेम्बर १९५९ मा ‘नेपाल वास्तवमा स्वतन्त्र राष्ट्र हो र हामी त्यसको अन्दरुनी मामिलामा दख्खल दिन सक्दैनौँ।’ भनेका थिए। यस्ता सवाल÷जवाफबाट शताब्दियौँपहिलेको पृथ्वी विचार साँच्चै तथ्यपरक रहेछ भन्ने बुझ्न सक्छौँ।

नेपाल राष्ट्र, नेपालको राष्ट्रियता, सार्वभौमिकता बचाउन, राष्ट्रिय सीमा संरक्षण गर्न र नेपालीलाई नेपाली भएर बाँच्न उनको सन्देश आज पनि त्यत्तिकै सान्दर्भिक मान्न सकिन्छ।

भू–उपयोग
‘पानी भयाका ठाउँमा गाउँ भया पनि गाउँ अरु जगामा सारिकन पानी चलाउनु, गर्‍हो बन्या जगामा घर भया पनि घर अरु जगामा सारी कुलो काटी खेत बनाई अवाद् गर्नु’ भन्ने पृथ्वीनारायणको विचारोक्ति हँुदाहुँदै पनि सरकारले भू–उपयोग योजना लागु गर्न सकेको छैन। काठमाडौँको वाग्मती, विष्णुमती, धोबीखोला, टुकुचा, मनोहराजस्ता खोलाको कृषियोग्य डोल क्षेत्रको अस्तित्व लोप हुने गरी कंक्रिटको जंगलले ढाकिसकेको छ। यस्ता हचुवारूपी सहरी बस्तीमा एम्बुलेन्स तथा दमकलसमेत छिर्न सक्ने सडक छैन। नदीका डोल क्षेत्र हराभरा राखिएको भए सागसब्जी र खाद्यान्न प्रशस्त उत्पादन भई प्राकृतिक वातावरण तथा जलवायु सन्तुलनमा रहने थियो। पृथ्वीका यस्ता विचार अनुुशरण गरिएको भए अहिले ल्यान्ड पुलिङ र हाउस पुलिङ गरेर घरबास भत्काइएका स्थानीय जनता रुष्ट हुन पुग्ने थिएनन्।
पर्यटन विकास

पृथ्वीनारायणले ‘यो नेपालको तखत ईश्वर (प्रकृतिले) रचना गरेको किल्ला रहेछ’ भन्ने अनुभव व्यक्त गरेका सन्दर्भमा नेपाल साँच्चै प्राकृतिक रमणीयताले भरिएको देश हो भन्ने सिद्ध हुँदै आइरहेको छ। विश्वका पर्यटकहरू नेपालको मनमोहक प्राकृतिक सुन्दरता हेर्न नेपाल आउने गरेका छन्। उनीहरू यहाँ हिमाल आरोहण गर्न, टे«किङ गर्न, प्याराग्लाइडिङमा उड्न, र्‍याफ्टिङमा बग्न, बन्जी जम्पिङ्मा हाम्फाल्न, माउन्टेन बाइकिङमा पहाड उक्लन, झारल घोरल सिकार गर्न, नेपालको विश्वसम्पदा क्षेत्र घुम्न र केही दिन भए पनि आनन्द मनाउन आउँछन्। यसबाट राज्यलाई निकै मात्रामा राजस्व आम्दानी हुने गरेको छ भने नेपालको पहिचान विश्वमा दिनदिनै बढेर गइरहेको पाइन्छ। ग्लोबल ट्रिप एडभाइजरी संस्थाले सन् २०१७ मा नेपाललाई पर्यटनका हिसाबले विश्वको आठौँ गन्तव्य स्थान तोकेको छ।

स्तरीय पर्यटन विकासका नयाँ नयाँ योजना राष्ट्रिय स्तरमा एकमतले कार्यान्वयन गर्ने हो भने नेपालीको आर्थिक स्थिति सुदृढ हुँदै जाने थियो। तर पर्यटन विकासका लागि बल्ल्तल्ल नेपालले भित्राएको वाइडबडी हवाईजहाज खरिदमा मन्त्रीहरूसमेतले ४ अर्ब ३५ करोड रकम घोटाला गरेको कुरा संसद्को सार्वजनिक लेखा समितिद्वारा गठित उपसमितिले यही पुस १८ गते सार्वजनिकीकरण गरेको छ। यो दुर्भाग्यको कुरा हो।

आर्थिक मामिला
आर्थिक पक्षमा पनि पृथ्वी विचार निकै ज्वलन्त देखिन्छ। पृथ्वीनारायण भन्छन्– ‘आफ्नो देशको कपडा बुन्न जान्नेलाई नमुना देखाएर सिकाउनू र बुन्न लगाउनू। खानी भएको ठाउँमा गाउँ भए त्यसलाई अरु ठाउँमा सारेर भए पनि त्यहाँ खानी चलाउनू।’ यस विचारलाई प्राधान्यता दिई हामीले उद्योग नीति अवलम्बन गरेको भए देश धनी हुँदै जाने थियो। नेपालीले नेपालमै रोजगारी पाउने थिए। अहिले दिनको सालाखाला १५ सय युवा÷युवती विदेशमा श्रम बेच्न गइरहेका छन्। उनीहरूले त्यहाँको कलकारखानाको उत्पादन बढाई त्यसै देशको विकास गरिरहेका छन्। पसिना बेचेर प्रतिदिन करिब दुई अर्ब रुपियाँ रेमिट्यान्सका रूपमा नेपाल पठाउँछन्। साथसाथै दिनको ३ जना नेपालीको लाश कफिन बाकसमा बन्द भएर त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा उत्रन्छ। नेपालभित्रै रोजगारी सिर्जना गरिएको भए अनाहकमा दिनहु‘ तीनजना नेपालीले विदेशमा ज्यान गुमाउनुपर्ने थिएन।

नेताहरूको धारणा
पृथ्वी विचार सदाबहार भए तापनि गत दशकमा केही राजनीतिक पार्टीका नेताले पृथ्वीनारायणलाई सत्तोसराप गर्थे। कतिपय स्थानमा उनको सालिक फोरिए। पृथ्वीनारायणको तथ्यपूर्ण भनाइका कारणले होलाअहिले पृथ्वी विचारको गुणगान गाउन सुरु भएको छ। नुवाकोट, गोरखाजस्ता स्थानमा सालिक पुनःस्थापना भए। अब उनको कथनको महत्व र सान्दर्भिकता बुझ्न लागिएको छ।

पृथ्वीनारायण शाहबारेतत्कालीन प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ ले नयाँ राष्ट्रिय एकीकरण नामक त्रैमासिक पत्रिका विमोचन गर्दै २०७१ असोज १ गते भनेका थिए– ‘पृथ्वीनारायण शाहको मुलुक एकीकरण अभियान प्रक्रिया समाज विकासको ऐतिहासिक भौतिकवादी दृष्टिकोणले सही थियो। तत्कालीन अवस्थामा शाहको एकीकरण उचित थियो। अब नयाँ आधारमा राष्ट्रिय एकता हुनुपर्छ। मैले जनयुद्ध सुरु गर्ने बेला पृथ्वीनारायण शाहको फौजी र राजनीतिक दस्तावेज अध्ययन गरेको थिएँ। पृथ्वीनारायणले विकासको अवरोधका रूपमा रहेको बाइसे चौबीसेराज्य एकीकरण गरी ठीक काम गरेका हुन्।’

पूर्वप्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईले २०६९ माघ २४ मा भनेका थिए– ‘शाहको दिव्योपदेश पढ्दा उनको दूरदर्शिता र नेतृत्व कौशल प्रमाणित हुन्छ। यो आज पनि उत्तिकै महत्वपूर्ण छ। विदेशी प्रभावबाट देशलाई मुक्त गर्न र परिपक्व कूटनीति चलाउन शाहको मार्गनिर्देशन आधारभूतरूपमा आज पनि सही छ। अहिलेसम्म बुद्ध, पृथ्वीनारायण शाह र केही हदसम्म बिपीमा नेतृत्व क्षमता देखिएको छ।’

प्रधानमन्त्रीका हैसियतमा केपी शर्मा ओलीले २०७२ पुस ९ गते पृथ्वीनारायण शाहलाई महान् राष्ट्र निर्माता र आफूलाई राष्ट्र सम्मान, अखण्डता र एकताका ‘सिपाही’ बताउ‘दै सिपाहीका नाताले म राष्ट्र विखण्डन हुन दिन्न भनेका थिए।यसैगरी पूर्वप्रधानमन्त्री तथा एमाले नेता झलनाथ खनालले२०७३ पुस ३ को कार्यक्रममा ‘ऐतिहासिक काम गरेको हुनाले पृथ्वीनारायणलाई सदैव सम्झनुपर्ने’ बताएका थिए।

नेताहरूको वाक्युद्ध, राजनीतिक लुछाचुँडी र भागबन्डाको अवस्थामा पृथ्वीनारायणको कथन÷विचार अवलम्बन गरिए यसले समस्या समाधानको एउटा बाटो समात्न सक्ने थियो।

अन्त्यमा
पृथ्वीनारायणले सानातिना राज्य रजौटालाई एकसूत्रमा बाँध्दै सीमा एकीकरणका शीर्ष अभियन्ताको भूमिका खेलेजस्तै अहिले नेताहरूको पनि शीर्ष नेता आवश्यक परेको छ भन्ने आमजनताको धारणा पाइन्छ।

सर्वमान्य नेता नभएका कारण छिमेकी देशहरूले फितलो सरकारलाई अनेक दबाबमा पार्ने गरेको कुरा बेलाबखत सुनिने गर्छ। अहिले संसद्मा दुईतिहाइ मत प्राप्त सरकार छ। तर एउटै पार्टीमा दुई अध्यक्ष भएकाले आफूमुनिका सहनेता, प्रदेश नेता, जिल्ला नेतालाई समेटेर अघि बढ्न नसक्नाका कारण पार्टीभित्रै किचलो पैदा भएको सर्वसाधारण जनताले महसुस गरेका छन्। यस्ता कुराको समाधानका लागि अधिकारवाला नेता तथा पदाधिकारीले पृथ्वीनारायणको उक्तिअनुसार मुलुक सबै जात तथा जातिको साझा फूलबारी हो भन्ने सान्दर्भिक उक्तिमनन गरी योग्यता र क्षमताअनुसार सबैमा कामको बॉडफॉट गरे अझै पनि ‘समृद्ध नेपाल:सुखी नेपाली’ बन्न सक्छ। नेताहरूको वाक्युद्ध, राजनीतिक लुछाचुँडी र भागबन्डाको अवस्थामा पृथ्वीनारायणको कथन÷विचार अवलम्बन गरिए यसले समस्या समाधानको एउटा बाटो समात्न सक्ने थियो।

त्यसैले यस घडीमा समेत पृथ्वीनारायणको उक्ति सदावहार तथा सार्थक रहेको आभाष हुन्छ। नेपाल राष्ट्र, नेपालको राष्ट्रियता, सार्वभौमिकता बचाउन, राष्ट्रिय सीमा संरक्षण गर्न र नेपालीलाई नेपाली भएर बाँच्न उनको सन्देश आज पनि त्यत्तिकै सान्दर्भिक मान्न सकिन्छ।

Kartarpur (Pakistan-India) Border and Nepal

Kartarpur (Pakistan-India) Border

and Nepal

Buddhi Narayan Shrestha

कर्तारपुर सीमा र नेपाल

बुद्धिनारायण श्रेष्ठ

 

कर्तारपुर–डेराबाबा सीमा–नाकाको निर्माण शिलान्यासपछि दक्षिण एसियाली मुलुकमा नयाँ आशा जागेको छ । नाका सञ्चालनले नेपाललाई पनि लाभ मिल्छ ।

 

सन् १९४७ मा इस्ट इन्डिया कम्पनीले भारत छाड्ने क्रममा उपमहाद्वीपलाई तीन टुक्रा पारियो– हिन्दुस्तान र पाकिस्तान (पूर्वी पाकिस्तान हाल बंगलादेश समेत) । विभाजित यी दुई देशबीच २ हजार ९ सय १२ किलोमिटर लामो र्‍याडक्लिफ सीमा लाइन खिचियो । यो सीमारेखामा दुवै देश स्थिर हुनसकेको पाइँदैन ।

खासगरी काश्मिर क्षेत्रको ७ सय ४० किलोमिटर ‘लाइन अफ कन्ट्रोल’मा बेलाबखत झडप र वैमनस्यता हुने गरेको छ । इमरान खानले पाकिस्तानको प्रधानमन्त्री भएपछि वैमनस्य हटाई सीमा व्यवस्थापन गर्ने इच्छा प्रकट गरेको पाइन्छ ।

पाकिस्तान र भारतबीच रहेको कर्तारपुर–डेराबाबा सीमा–नाका खोल्ने पूर्वाधार निर्माणको इमरान खानले हालै शिलान्यास गरे । त्यस समारोहमा दुई केन्द्रीय मन्त्री र पन्जाव प्रान्तका मन्त्रीले भारतका तर्फबाट प्रतिनिधित्व गरेका थिए । यसबाट पाकिस्तान र भारतको सम्बन्ध सुधार हुने लक्षण देखिएको छ । ती दुई देशबीच सम्बन्ध सुधार भई कर्तारपुर र बाघा सीमा–नाका आपसमा खुल्दै आए नेपालले पनि व्यापार वाणिज्य फाँटमा समेत सुविधा पाउन सक्नेछ । चीनको बीआरआई परियोजनासँग सम्बन्धित पाकिस्तानको ग्वादर सामुद्रिक बन्दरगाहबाट समेत नेपालले फाइदा लिन सक्ने हुन्छ ।

पाकिस्तान–भारत सीमा–नाका

पाकिस्तान र भारतबीच चार सीमा–नाका छन् । पहिलो, बाघा–अट्टारी नाका सन् १९७० मा खुलेको थियो । यस नाका भएर जाने–आउने रेलवे लाइनले लाहोर र दिल्लीलाई जोडेको छ । यसै नाका भएर ग्रान्ड ट्रन्क रोडले एसियन हाइवे नेटवर्कलाई पनि जोडेको छ । मलेसिया, थाइल्यान्डबाट भारत भई यसै नाकाबाट दिनको करिब पाँच सय ट्रक पश्चिमको अफगानिस्तान, इरान, टर्कीतर्फ जाने गर्छ ।

 

बाघा–अट्टारी सीमा–नाका बिहान १० देखि ४ बजेसम्म खुल्छ । सूर्यास्त हुनुअघि यस नाकाको दुवैतर्फको दसगजा क्षेत्रमा प्रत्येक दिन करिब एक घन्टा संवेदनशील तथा रमाइलो बिटिङ द रिट्रिट कार्यक्रम गरिन्छ । त्यसपछि सीमा–नाकाको फलामेद्वार बन्द हुन्छ ।

 

दोस्रो सीमा–नाका गन्डासिंहवाला–हुसैनवाला हो । पाकिस्तान र भारतबीच तीन पटकको युद्धका कारण यस नाका बन्द गरिएको छ । तेस्रो नाका हो, खोक्रापार–मुनबाओ । यो नाका दुई देशबीच सन् १९६५ को युद्धपछि बन्द गरिएको थियो । फेबु्रवरी २००६ मा यसलाई पुन: सञ्चालनमा ल्याई ३१ जनवरी २०२१ सम्म खुला गर्ने सहमति गरिएको छ । दुवै देशको रेलसेवा जोडिएको यो दोस्रो नाका हो । तर यहाँबाट सातामा एकपटक मात्र रेल आउने–जाने गर्छ ।

 

चौथो सीमा–नाका कर्तारपुर–डेराबाबा खोल्न पूर्वाधार संरचना निर्माण कार्यको शिलान्यास कर्तारपुरमा पाकिस्तानी प्रधानमन्त्री इमरान खानले हालै गरे । भारतीय सीमावर्ती क्षेत्रको डेराबाबामा त्यसको दुई दिनअघि भारतीय उपराष्ट्रपति वेनकइह नाइडुले पूर्वाधार निर्माणको सुरुआती शिलान्यास गरेका छन् । रावी नदी किनारका दुवै सीमाञ्चल क्षेत्रमा शिख समुदायको बाहुल्य सीमावर्ती भूभागमा रहेको यो नाका खोल्न दुवैतर्फबाट शिलान्यास गरिएकाले यसबाट पाकिस्तान–भारतको आपसी सम्बन्ध सुधार हुने संकेत देखापरेको छ ।

 

कर्तारपुर–डेराबाबा कोरिडोर

यस कोरिडोर खोल्ने प्रयासलाई पाकिस्तान–भारत सम्बन्धको नयाँ अध्याय सुरु भएको मान्न सकिन्छ । कोरिडोरले सीमाको दुवैतिरका शिख समुदायलाई एकअर्काे देशमा सजिलै तीर्थाटन गर्न सुविधा मिल्नेछ । दुवै देशको सीमा वारपार गर्न पासपोर्ट भिसाको बदला तीर्थालुलाई सीमा वारपारको गुरुद्वारा मन्दिर जान–आउन विशेष पर्मिट दिइने शिलान्यासका समय बताइएको छ ।

 

शिलान्यास कार्यक्रममा पाकिस्तानी प्रधानमन्त्री खानले भनेका थिए, ‘दोस्रो विश्वयुद्धका शत्रु देश जर्मनी र फ्रान्स शान्तिपूर्ण छिमेकीका रूपमा रहेका छन् भने काश्मिरलाई लिएर तीनपटक युद्ध गरेका पाकिस्तान र भारत असल छिमेकीका रूपमा परिणत हुन किन सक्दैनन् र ? दुवै देशको राजनीतिक इच्छाशक्ति र अठोट भयो भने काश्मिर मामिलासमेत समाधान गर्न सकिन्छ । मानिस चन्द्रमामा हिँड्न सक्छ भने भारत–पाकिस्तान समस्या समाधान हुन सक्दैन र ?’ खानले भनेका थिए, ‘पाकिस्तान र भारत असल छिमेकी भएर बाँच्नुपर्छ । एकअर्कालाई दोष दिन बन्द गर्नुपर्छ । गल्ती दुवै तर्फबाट भएको हुनसक्छ । शान्तिका लागि भारत एक कदम अगाडि बढ्छ भने पाकिस्तान दुई कदम बढ्नेछ । पाकिस्तान र भारत दुवै आणविक शक्ति भएका देश हुन्, तापनि लडाइँ धान्न सक्दैनन् । यसैले मित्रतारूपी सिमाना नियमन गरिनुपर्छ, बन्द गरिनु हुँदैन (पाकिस्तान टुडे, २९ नोभेम्बर २०१८) ।

 

समारोहमा भारतीय खाद्यमन्त्री हरसिम्रत कौर बादलले भावुक हुँदै भनेकी थिइन्, ‘बर्लिनको पर्खाल ढल्न सक्यो भने भारत र पाकिस्तानको दुश्मनी, शत्रुता र घृणा खतम पार्न सकिन्छ । अब दूरी कम भएको छ । डेराबाबा–कर्तारपुर कोरिडोरले भारत र पाकिस्तानबीच ममता वृद्धि गर्नेछ ।’ भारत पन्जाब प्रान्तका पर्यटन तथा संस्कृतिमन्त्री नवजित सिंह सिधुले भारत–पाकिस्तान सीमा आवत–जावतका लागि खोलियो भने भारतीय मालसामान पाकिस्तानका विभिन्न भागका साथै अन्य देशमा पनि पठाउन सकिने बताएका थिए । (द न्युज, २९ नोभेम्बर २०१८) ।

 

क्रिकेट डिप्लोमेसी

कर्तारपुर–डेराबाबा कोरिडोर खोल्ने प्रयास थाल्ने कार्य खासगरी पाकिस्तानी प्रधानमन्त्री इमरान खानको उत्सुकतामा भएको बुझिन्छ । यसमा भारत पन्जाब प्रान्तका मन्त्री सिधुले साथ दिएको समाचार आएको छ । यी दुवै देशका पदाधिकारी आ–आफ्नो देशका नामुद क्रिकेट खेलाडी भएकाले ‘क्रिकेट डिप्लोमेसी’द्वारा आ–आफ्नो देशमा प्रभाव पारी सीमा–नाका खोल्ने प्रयास

भएको छ ।

 

प्रधानमन्त्री खानले सीमावर्ती कार्यक्रममा आफ्नो क्रिकेट यात्राबारे भनेका छन्, ‘कुनै पनि देशमा दुई प्रकारका क्रिकेटर हुन्छन् । एक खेलाडी, जसले हारिन्छ भनेर मौका नै लिँदैनन् । अर्काे खेलाडी, जसले बुद्धिमत्तापूर्ण जोखिम मोल्छ, ऊ सधैं सफल हुन्छ ।’ आफू राजनीतिमा प्रवेश गर्दा दुई प्रकारका राजनीतिज्ञ फेला पारेको उनले बताएका छन्, ‘एक, जसले आफ्नो फाइदाका लागि सर्वसाधारणको भलाइलाई बलि दिएका थिए । अर्का व्यक्ति, जसले समाज उत्थानको विचार गरे, घृणा फैलाएनन् र मौकामा ठूला निर्णयहरू गरे । उनीहरू सफल भए ।’

 

अन्त्यमा,

पाकिस्तानी प्रधानमन्त्री भारतसँग तितोपना हटाउँदै शान्तिपूर्ण तरिकाले वार्ता गर्ने मनसायमा रहेको बुझिन्छ । यसले दुवै देशका जनताको आपसी सम्बन्धलाई पुनर्जीवन दिनेछ ।

कर्तारपुर–डेराबाबा सीमा–नाका खुलेपछि दक्षिण एसियाको भूराजनीतिक प्रक्षेप पथलाई पुनर्लेखन गर्नेछ भन्ने आशा गर्न सकिन्छ । यस कोरिडोरको शिलान्यासपछि दक्षिण एसियाली मुलुकमा नयाँ सम्भावनाको आशा जागेको छ ।

 

यसै क्रममा १९ औं सार्क सम्मेलन हुने सम्भावना बढेको छ । आपसी द्वन्द्वका कारण भारत र पाकिस्तानको मित्रता सुध्रिएन भने र दक्षिण एसियामा गहिरो शान्ति स्थापना गर्ने कार्यमा प्रतिकूल प्रभाव पारियो भने ती दुवै देश भक्षक हुन सक्छन् ।

 

पाकिस्तान–भारत सम्बन्ध सुमधुर हुँदै दुई देशको सीमा–नाकाबाट चल्ती–फिर्ती बढ्दै गए नेपाल पनि लाभान्वित हुनसक्छ । नेपालबाट भारतीय भूमि भई नेपाली उत्पादन सतहमार्गद्वारा पाकिस्तान तथा पश्चिमी देश पुग्नसके नेपालको निर्यातको मात्रा बढ्न जानेछ ।

 

चीनको बीआरआई योजनासँग जोडिने पाकिस्तानको सामुद्रिक बन्दरगाह ग्वादरबाट चीनको केरुङ हुँदै नेपालको सीमा भेट्ने सडकमार्ग तथा रेलमार्गले नेपाल र नेपालीको आर्थिक विकास गर्न मद्दत पुग्नेछ । पाकिस्तान एयरलाइन्सको हवाइजहाज भारतीय आकाश भएर नेपाल ओहोर–दोहोर हुनसके पाकिस्तान–भारतको सम्बन्ध सुध्रिँदै पाकिस्तान–नेपालको मित्रता अझ प्रगाढ हुनेछ ।

 

Eight Day Pakistan Visit by Ten Nepali Journalists.

Eight Day Pakistan Visit by

Ten Nepali Journalists

Gorkha Express Weekly Page-7

18 December 2018

Few Persons that speaking for the Nation

for the

Indian Barrages and Dams towards Nepal border.